Oregano tegen schimmels

Leeftijd: 9-12 jaar

Duur activiteit (exclusief uitleg): 20 minuten

Introductie

Oregano kan ons helpen om voedselbederf door schimmels tegen te gaan.

Jaarlijks wordt een kwart van alle groenten en fruit weggegooid door schimmelziektes. Er worden met name chemische fungiciden tegen schimmels gebruikt in de landbouw, maar deze zijn erg schadelijk voor de menselijke gezondheid en het milieu.

Elk organisme bestaat uit cellen, en elke cel heeft een celwand. Als de celwand kapot gaat, sterft de cel; zo ook bij schimmels. Oreganoplanten maken hier slim gebruik van en kunnen de celwand van schimmels aanvallen met biofungiciden. Zo zorgen de planten ervoor dat schimmelziektes op een natuurlijke wijze worden bestreden. Daar kunnen we van leren!

Deze activiteit laat zien hoe de celwand van schimmels wordt beschadigd door biofungiciden.

1. Maak twee groepen. Tweederde van de groep (groep 1) vertegenwoordigt de celwand van de schimmel. Deze groep houdt elkaars hand vast en vormt een lijn. De overige leerlingen (groep 2), die de biofungiciden vertegenwoordigen, krijgen ieder één papieren bal. Zij vormen ook een lijn en staan zo'n 5 tot 10 meter (afhankelijk van de leeftijd) vanaf de 'celwand'.
2. Leerlingen uit groep 2 proberen de kinderen uit groep 1 één voor één te raken met hun papieren bal. De leerlingen die geraakt worden, worden uit het spel geëlimineerd en stappen uit het veld. De overige leerlingen houden elkaars hand weer vast.
3. Als meer dan de helft van de leerlingen uit groep 1 (die de celwand vertegenwoordigen) wordt geëlimineerd valt de cel uiteen en wint groep 2 (die de biofungiciden vertegenwoordigen). Als meer dan de helft van de leerlingen nog staat, hebben de biofungiciden 'gefaald'.
4. Leerlingen wisselen van rol en doen de activiteit over.
5. Kan iemand uitleggen wat er gebeurde?

Planten kunnen niet zoals dieren voor gevaar wegrennen, dus hebben ze andere verdedigingsstrategieën ontwikkeld. Oregano bestaat uit een hoge concentratie stofjes (thymol en carvacrol) die de celwand van schimmels kunnen afbreken. De activiteit liet zien hoe dit ongeveer in zijn werking gaat.

De papieren ballen vertegenwoordigen de biofungiciden die slechts één of twee kansen hebben om de celwand aan te vallen. De leerlingen uit groep 1 vertegenwoordigen deeltjes in de celwand die oplossen tijdens de reactie met de biofungiciden. Door deze interactie beschadigd de celwand en sterft de cel af.

Wetenschappers onderzoeken de mogelijkheden om met behulp van oreganoplanten slimme antischimmelformules te ontwikkelen. Het Turkse bedrijf NANOMIC heeft bijvoorbeeld biofungicide-capsules ontwikkeld. De capsule gaat alleen open als de pH van de bodem daalt, wat gebeurt als de plant wordt aangevallen door een schimmel.

• Nederlands: Kerndoel 2, Kerndoel 3, Kerndoel 12
• Oriëntatie op jezelf en de wereld: Kerndoel 34, Kerndoel 39, Kerndoel 40, Kerndoel 41
• Bewegingsonderwijs: Kerndoel 57, Kerndoel 58