Regenwormen blijven schoon

Leeftijd: 8-12 jaar

Duur activiteit (exclusief uitleg): 10 minuten

Introductie

Regenwormen blijven schoon dankzij hun speciale huid die water uit de bodem aantrekt.

Is het je ooit opgevallen dat regenwormen die uit de bodem kruipen, er vrijwel altijd schoon uitzien? Als jij de hele dag door de modder zou kruipen, zou je er heel anders uit zien.

Hoe slagen regenwormen erin om schoon te blijven ondanks dat ze de hele dag door de bodem kruipen?

Voorbereiding activiteit

Voor deze activiteit heb je ballonnen en een kraantje nodig.

Deze activiteit laat zien hoe regenwormen zichzelf schoon houden.

1. Blaas een ballon op.
2. Wrijf met de ballon over je shirt heen. Deze wrijving is vergelijkbaar met de wrijving van een regenworm met de grond waar hij doorheen kruipt.
3. Breng de ballon vervolgens dicht bij een waterstraaltje.
   • Wat gebeurt er met het water? Waarom buigt het water deze kant op?

Simpele uitleg

Wanneer een regenworm door de grond kruipt, zorgt de wrijving tussen de worm en de aarde ervoor dat de huid van de worm verandert. Hierdoor werken de huid van de worm en het water in de grond als een soort magneten. Terwijl de regenworm door de grond kruipt, beweegt het water in de grond naar de regenworm toe. Zo krijgt de regenworm voortdurend een soort 'regenbui' terwijl hij door de grond beweegt.

Uitgebreide uitleg

Regenwormen hebben een speciale huid die slim reageert op zijn omgeving om schoon te blijven. Wanneer een regenworm door de bodem kruipt, zorgt de wrijving met de aarde ervoor dat er kleine deeltjes op de huid ophopen. Deze deeltjes noemen we elektronen, en kun je niet zien met het blote oog. Hetzelfde gebeurt met je haar als je je hoofd door een trui haalt. In je haar hopen elektronen op door de wrijving met de trui, waardoor je haar rechtop gaat staan. Maar hoe zorgt dit effect ervoor dat de regenworm schoon blijft?

De bodem is als een spons en kan veel water vasthouden tussen de gronddeeltjes. Elk waterdeeltje heeft zowel een positieve als een negatieve kant, vergelijkbaar met hoe een magneet een noord- en een zuidpool heeft. Terwijl de regenworm door het vuil beweegt, wordt de positieve kant van het water in de bodem aangetrokken door de negatieve elektronen die zich ophopen op de huid van de regenworm. Hierdoor beweegt het water in de grond richting de regenworm, en wordt de grond om de regenworm heen gladder. Zo beweegt de regenworm gemakkelijker door de grond en blijft hij schoon!

Net zoals het voor een regenworm gemakkelijker wordt om zich te verplaatsen als aarde niet op de huid blijft plakken, kost het minder energie om apparatuur zoals tractoren en bulldozers te verplaatsen als ze niet onder de modder zitten. Kunnen we van regenwormen leren hoe we dit soort apparaten schoon kunnen houden?

Als je een kleine elektrische stroom met elektronen door het metaal van een tractor laat gaan, zullen de waterdeeltjes in modder zich ophopen op het oppervlak van de tractor. Hierdoor glijdt de modder van de tractor af. Onderzoekers hebben aangetoond dat we op deze manier de energie-efficiëntie van dit soort apparaten drastisch kunnen verbeteren. Apparaten die minder energie verbruiken, hebben minder fossiele brandstoffen nodig, waardoor de vervuiling en milieu-impact lager zal zijn.

• Nederlands: Kerndoel 2, Kerndoel 3, Kerndoel 12
• Oriëntatie op jezelf en de wereld: Kerndoel 39, Kerndoel 40, Kerndoel 41, Kerndoel 42, Kerndoel 44

• Lees hier meer over positieve en negatieve ladingen.